Yuvacık Barajı

Kirazdere, Kazandere ve Serindere’den beslenen baraj gölünün faydalı hacmi 51.1 milyon m³’tür ve yıllık 142 milyon m³’lük arıtılmış su temin kapasitesi bulunmaktadır. Baraj gölü, ham su depolama, sel ve taşkın önlemenin yanı sıra kuraklık dönemlerinde su yönetimini sağlamak üzere kullanılır.

Proje (baraj, arıtma tesisi, isale hattı ve pompa istasyonları) bölgenin jeolojik yapısı dikkate alınarak tasarlanmış ve inşa edilmiştir. 1999 Marmara Depreminde herhangi önemli bir sorun olmaması Proje tasarımı ve yapımının sağlamlığının göstergesi niteliğindedir. Afet sonrasında teknik ve yapısal sistem kontrollerinin tamamlanmasıyla, 6 saat içinde Proje tekrar devreye alınmıştır.

 Öte yandan YİD döneminde 2006 yılında kuraklık yaşanmış, şehre yaklaşık bir ay dönüşümlü olarak su verilmiştir. Bu sürede ortaya çıkan su açığı yaklaşık 5 Mm³’tür. Bunun yaklaşık 1Mm³’ü İSU tarafından İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden temin edilmiştir.

Bunun üzerine Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ISU Genel Müdürlüğü tarafından Sapanca Gölü’nden Yuvacık Barajı’na hamsu desteği vermek üzere Sapanca Gölü Terfi Sistemi (SGTS) Proje’si hayata geçirilmiştir.

Su alma yapısı, arıtma prosesindeki kalite parametrelerini optimize edebilmek amacıyla, ham suyun, deniz seviyesine göre baraj gölünün 110m ila 160m arasında değişen çeşitli derinliklerinden alınmasını sağlar. Alınan numuneler doğrultusunda hangi kottan su alınacağına karar verilir. Bu sayede suyun sıcaklığı ve arıtma prosedürü ayarlanarak optimal işletme operasyonu sağlanır.

Dolu savak standart bir savaklama tasarımına sahiptir ve baraj gölündeki fazla suyu eğimli bir şekilde dereye boşaltma suretiyle işletme risklerini en aza indirmek için kullanılır. Dolu savaktan su akışı radyal kapaklarla kontrol edilir.Bu  operasyon sel ve kuraklık yönetimi açısından  son derece kritik öneme sahiptir. Deşarjlar, mevsimsel yağışların yanı sıra Baraj Yönetim Sistemi’nden elde edilen veriler ve bölge halkının ihtiyacı dikkate alınarak hazırlanan su temin planlamalarına göre yapılır.

Deşarj kapasitesi    : 1.560 m³/sn (Katastrofik tepe debisi)

Kapak ağırlığı        : 23.4 ton (4 kapaktan her biri)

Derivasyon tünelinin çıkış noktasındaki ayar vana odasında boru hattı iki yöne ayrılır. İlki dip savak olarak kullanılmak amacıyla Kirazdere’ye, 2.2 m çaplı diğer boru ise arıtma tesisine verilen suyu iletir.

Baraj gölü 2.2m çapında ve yaklaşık 5 km uzunluğunda bir boru hattıyla arıtma tesisine bağlıdır. Basınca dayanıklılığı nedeniyle bu hat çelik boruyla döşenmiştir. Böylelikle deprem gibi durumlarda olası bir hasar riski en aza indirilmiştir.

Baraj Gözlemleme, Atmosferik ve Hidrolojik Modelleme ve Karar Destek Sistemi’nden oluşan üç aşamalı bir sistemdir.

İzmit Kentsel ve Endüstriyel Su Temin Projesi’nin ilk dönemlerinden bu yana baraj, baraj gölü ve su kaynaklarının teknolojik ve bilimsel olarak gözlemlenmesi sürecinin ilk aşaması görevini gören “Baraj Gözlemleme Sistemi”, sel ve kuraklık açısından erken uyarı altyapısı sağlanmasının yanı sıra kesintisiz su temininin planlanması için de kullanılmaktadır. Havzadaki birçok noktada bulunan meterolojik ve debi ölçüm istasyonlarından gerekli veriler elde edilmektedir. Ani gelişen hidro-meteorolojik olaylara karşı büyük önem taşıyan sistem sayesinde, Kocaeli bölgesinin gelecekteki olası su problemlerine karşı önlemler alınmaktadır.

Baraj Yönetim Sistemi’nin ikinci aşaması olarak “Baraj Gözlemleme Sistemi” iyileştirilmiş ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin desteğiyle “Yuvacık Barajı ve Havzası Atmosferik-Hidrolojik Modelleme Projesi” geliştirilmiştir. Havzaya düşecek olan yağışın ön tahminlerinin yapıldığı bu sistem ile su akımlarının etkin ve verimli planlanması sağlanmaktadır.

Bütünsel bir Baraj Yönetim Sistemi oluşturabilmek amacıyla bir sonraki aşama olarak 2010 yılında, TÜBİTAK, ODTÜ ve Anadolu Üniversitesi desteğiyle “Havza ve Rezervuar Modellemesi ile Karar Destek Sistemi Oluşturarak Kısa ve Uzun Dönemli Baraj İşletmesi Projesi” başlatılmıştır.

Bu Karar Destek Sisteminin uygulanması sayesinde, elverişsiz meteorolojik ve hidrolojik koşullara karşı senaryo oluşturulması ve bunların yönetimi için veriler, modeller ve Coğrafi Bilgi Sistemi ile birlikte yağış-akış tahmini, su tutma havzası ve baraj gölü model entegrasyonu sağlanmıştır. Böylelikle gerçek zamanlı bir işletme için temel oluşturulmuş, sel ve kuraklık koşullarına karşı alternatif bir planlama ve etkin bir yönetim sağlanmıştır.